با گسترش وابستگی دولتها به فناوری‌های نوین اطلاعاتی و الکترونیکی، امنیت سایبری به یکی از چالش‌های اصلی در حفظ زیرساخت‌های حیاتی کشورها تبدیل شده است. حملات سایبری که به قصد تخریب، اختلال یا دسترسی غیرمجاز به سامانه‌های حیاتی صورت می‌گیرند، می‌توانند منجر به خسارات گسترده‌ای در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی، سیاسی و اجتماعی شوند. در این راستا، تحلیل مسؤولیت دولتها و نهادهای بین‌المللی از منظر حقوق بین‌الملل در مواجهه با این حملات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.بر اساس اصول بنیادین حقوق بین‌الملل، هر دولتی نسبت به اعمال خود که منجر به نقض تعهدات بین‌المللی شود، مسئولیت دارد؛ حتی در شرایطی که به شکل غیرمستقیم به دولت مهاجم در اجرای حملات کمک یا مساعدت کرده باشد. ماده 16 پیش‌نویس طرح مسئولیت بین‌المللی دولتها و سایر اسناد مشابه، چارچوب‌هایی برای تعیین مسؤولیت ناشی از همکاری یا تسهیل در حملات سایبری ارائه می‌دهند. در این میان، اگر فعل دولت موجب نقض اصولی مانند ممنوعیت توسل به زور یا تعرض به حاکمیت کشور دیگر شود، نه تنها دولت مهاجم، بلکه دولت‌های حامی نیز موظف به جبران خسارت خواهند بود.همچنین، موضوع جرم‌انگاری حملات سایبری، شناسایی مسؤولیت دولتها در قالب مسؤولیت بین‌المللی، و امکان بهره‌گیری از اسناد حقوق بشری و بشردوستانه نظیر پروتکل الحاقی کنوانسیون ژنو، از جمله مباحث مطرح‌شده در این تحقیق هستند. نهایتاً، ضرورت ایجاد نظام‌های حقوقی هماهنگ و اثربخش برای پیشگیری، پاسخ‌گویی و جبران خسارت ناشی از حملات سایبری، مورد تأکید قرار می‌گیرد. روش مقاله حاضر توصیفی-تحلیلی و ابزار مورد استفاده نیز کتابخانهای و اسنادی است.
Ali Y, Nazemi N. Legal Analysis of Cyber Attacks on Critical Infrastructures; Responsibility of States and International Institutions. ILR 2025; 6 (3) : 5 URL: http://ilrjournal.ir/article-1-298-fa.html
.png)
