|
متافیزیک، معرفت‌شناسی، اخلاق و مبنای فلسفی مسؤولیت مدنی در پارادایم اقتصادی
|
مهدی غیاثوند  |
| استادیار، گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. (نویسنده مسؤول) |
|
|
چکیده: (973 مشاهده) |
زمینه و هدف: پرسش اصلی این مقاله این است که در بحث از قاعده مسؤولیت مدنی، آیا چیزی تحت عنوان پس‌زمینه فلسفی خاصِ هر نظریه‌ی خاص، برای نمونه تقصیرگرایی یا نظریه مسؤولیت محض یافتنی است؟ البته صرفاً در پارادایم اقتصادی؛ یعنی آنجا که در مسؤولیت مدنی به دیدۀ شیوه‌ای برای تخصیص هزینه‌های یک رخداد نگریسته می‌شود.
مواد و روش‌ها: این پژوهش کتابخانه‌ای و به شیوه‌ی پژوهش‌های توصیفی-تحلیلی به اجرا درآمده است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: استدلال شده که تقصیرگرایی و نظریه‌های مسؤولیت محض در پارادایم اقتصادی (1) فی‌حدنفسه مستلزم تصدیق انگاره اراده آزاد، تصدیق یا تکذیب جبر طبیعی یا الهیاتی نیستند و می‌توانند نسبت به این منازعات فلسفی بلااقتضاء باشد؛ (2) در شرایطی که اخلاق، خود مبتنی بر محاسبات هزینه-فایده باشد، همراهی مسؤولیت حقوقی و اخلاقی را به واسطه بهره‌مندی از یک مبنای محاسباتی مشترک خواهیم داشت و نه تلازم این دو را؛ (3) مستلزم ناشناخت‌گرایی‌اند و (4) فهم اقتصادی از این نظریه‌ها، تأثیری بر چگونگی وابستگی این نظریه‌ها به مناقشات فلسفی در باب مفاهیم علیت و سببیت ندارد.
نتیجه‌گیری: ناشناخت‌گرایی، عدم ابتنای مسؤولیت حقوقی بر مسؤولیت اخلاقی، استقلال و تأثیرناپذیری قاعده مسؤولیت مدنی در این پارادایم از مناقشات فلسفی پیرامون اختیار انسانی و همچنین مناقشات فلسفی دیرپا در باب مفهوم علیت همگی از لوازم تعبیر اقتصادی از نظریه‌های مسؤولیت مدنی‌اند. |
|
| واژه‌های کلیدی: پارادایم اقتصادی، تقصیرگرایی، مسؤولیت محض، مسؤولیت مدنی، ناشناخت‌گرایی، سببیت. |
|
|
متن کامل [PDF 857 kb]
(373 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1400/4/5 | ویرایش نهایی: 1401/3/2 | پذیرش: 1400/6/7 | انتشار: 1400/7/9
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
.png)
