|
تأثیر علم و جهل در عبادات، معاملات و احکام جزایی
|
فاطمه مهدوی1    ، علی فقیهی 2، محمد محسنی دهکلانی3 |
1- دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
2- استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران. (نویسنده مسؤول)
3- دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. |
|
|
چکیده: (620 مشاهده) |
زمینه و هدف: در معاملات می‌توان دو فرض را مطرح نمود یکی فرض علم نسبت به اصول معاملات و دیگری فرض جهل در فروعات. در زمینه معاملات، قلمرو علم و جهل گستره وسیعی را به خود اختصاص می‌دهد. اما این که آیا در معاملات فرض بر علم طرفین می‌باشد و جهل در موارد خاص فاقد ایراد است و یا آنکه جهل در چه مواردی عذر محسوب می‌شود و چه نوع جهلی را می‌توان مورد نظر دانست، مورد توجه این مقاله است. همچنین این نوشتار به دنبال بررسی نقش جهل در عبادات و احکام کیفری است.
مواد و روش‌ها: روش تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده است.
ملاحظات اخلاقی: در مقاله پیشرو، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافته‌ها: یافته‌های نگارنده حاکی از آن است که موضوع جهل به حکم یکی از قواعد مربوط به نظم عمومی است و علی‌القاعده پذیرش آن بدون دلیل موجه، موجب برهم خوردن نظم عمومی می‌شود. با این حال فقهای معظم، موضوع جهل را در سه ساحت عبادات، معاملات و مسؤولیت کیفری به تفصیل مورد بحث قرار داده‌اند.
نتیجه‌گیری: از کلمات فقها استفاده می‌شود که پیرامون حکم وضعی عبادات جاهل، میان جاهل قاصر و مقصر تفاوت است. جاهل مقصر در حکم عالم است و لذا عبادات او صحیح نیست و مؤاخذه و عقاب هم دارد ولی در خصوص ناسی به حکم و موضوع، مشهور، مطلقاً فتوا به صحت عمل او داده‌اند. در معاملات عموماً جهل مورد قبول قرار گرفته است. در حقوق کیفری نیز جهل مسقط مسؤولیت کیفری و مجازات است. |
|
| واژه‌های کلیدی: علم، جهل، عبادت، معاملات، مسؤولیت کیفری. |
|
|
متن کامل [PDF 751 kb]
(248 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1400/4/25 | ویرایش نهایی: 1401/3/2 | پذیرش: 1400/6/12 | انتشار: 1400/7/9
|
|
|
|
|
|
