|
بازخوانی تعریف خانواده در نظام حقوقی ایران
|
فرزانه شفیع زاده  1، مریم السادات محقق داماد2   |
1- کارشناس ارشد، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)- پردیس خواهران، تهران، ایران. (نویسنده مسؤول)
2- استادیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)- پردیس خواهران، تهران، ایران. |
|
|
چکیده: (428 مشاهده) |
زمینه و هدف: در نظام حقوقی ایران اعم از قانون و دکترین حقوق، تعاریف متعدد و در برخی موارد تکراری از خانواده بیان شده است که غالباً به دلیل نگاه تک‌بعدی از جامعیت لازم برخوردار نمی‌باشند؛ به علاوه آنکه مسلماً تعریف خانواده در عصر حاضر به دلیل تحولات ناشی از جهانی‌شدن نسبت به گذشته متفاوت است، ولی در تعاریف موجود مورد توجه قرار نگرفته است؛ این درحالی است که در وضع قوانین و مقررات و تدوین سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مربوط به خانواده و حتی غیر از آن، دریافت درست و جامع از مفهوم خانواده در نظام حقوقی ایران متناسب با عصر حاضر، نقش بنیادین دارد. از این‌رو هدف پژوهش حاضر آن است که ضمن بیان و نقد تعاریف موجود از خانواده در قوانین و مقررات و دکترین حقوق، به بازخوانی تعریف خانواده بپزدازد.
مواد و روش‌ها: روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که با شیوه کتابخانه‌ای و با مراجعه به متون فقهی، حقوقی و جامعه‌شناسی به صورت مطالعات میان رشته‌ای انجام شده است.
ملاحظات اخلاقی: در نگارش این مقاله ملاحظات اخلاقی رعایت شده است.
یافته‌ها: ازآنجا که خانواده نهادی عرفی است، بهترین راه برای ارائه تعریفی از خانواده در نظام حقوقی ایران، مراجعه به عرف کنونی جامعه ایران و توجه توأمان به تعالیم اسلام و نیز تحولات ناشی از مدرنیته و جهانی شدن و تطبیق آن‌ها با یکدیگر است. زیرا در عصر کنونی، جامعه ایران علاوه بر تعالیم و آموزه‌های اسلامی به طور همزمان تحت تأثیر مدرنیزاسیون و جهانی شدن می‌باشد و نمی‌توان هیچ یک را به تنهایی مد نظر قرار داد.
نتیجه‌گیری: خانواده نهادی متشکل از زن و مرد دارای زوجیت مشروع (لفظی یا کتبی) با یکدیگر و احیانا فرزند(ان) آن‌هاست که در عصر کنونی مهمترین ویژگی در رابطه آن‌ها همبستگی است؛ بدین معناکه براساس این ویژگی، آنچه در خانواده اهمیت دارد، رابطه عاطفی میان اعضای آن است نه فقط ریاست مرد و رهبری او، همچنین ارتباط اعضای خانواده تنها مبتنی بر مناسبات خونی نیست؛ بلکه اعضاء از طریق رضاع، فرزندخواندگی، فرزندی ناشی از تلقیح مصنوعی و رحم اجاره‌‌ای نیز با هم دارای ارتباط هستند، به علاوه برخلاف گذشته، اشتراک مکانی به دلیل گسترش ارتباطات تنها یکی از ابزارهای حداقلی برای ایجاد همبستگی محسوب می‌شود نه همه آن.
|
|
| واژه‌های کلیدی: خانواده، نظام حقوقی ایران، عرف، آموزه‌های اسلامی، جهانی‌شدن. |
|
|
متن کامل [PDF 886 kb]
(186 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1401/1/28 | ویرایش نهایی: 1401/2/15 | پذیرش: 1401/3/3 | انتشار: 1401/4/1
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
.png)
