استادیار، گروه حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. (نویسنده مسؤول)
چکیده: (439 مشاهده)
زمینه و هدف:مدیریت منابع آبی در سطح جهانی یکی از چالشهای اساسی عصر حاضر است، بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک که با کمبود منابع آبی روبهرو هستند. حقوق حاکم بر آبراهههای بینالمللی، بهعنوان یک حوزه مهم در حقوق بینالملل، نقش برجستهای در تعیین اصول استفاده عادلانه و معقول از منابع آبی مشترک ایفا میکند. این مقاله به بررسی توسعه حقوق بینالملل در زمینه آبراهههای بینالمللی، با تمرکز بر تحولات جدید در زمینه مقررات کنفرانس هلسینکی (1966) و کنوانسیون 1997 سازمان ملل، و تحلیل تأثیر این مقررات بر مدیریت پایدار منابع آبی و حل منازعات میپردازد. هدف اصلی این تحقیق، تحلیل چالشها و فرصتهای مدیریت آبهای مشترک و نحوه تطبیق این مقررات با تحولات زیستمحیطی و اجتماعی امروز است. مواد و روشها:روش مطالعه و گردآوری اطلاعات و یافتههای پژوهش اصلی، تحلیلی توصیفی بوده است. ملاحظات اخلاقی:کلیه اصول اخلاقی حاکم در پژوهش، در ترجمه این مقاله رعایت شده است. یافتهها:یافتههای این تحقیق نشان میدهند که مقررات کنفرانس هلسینکی و کنوانسیون 1997 بهویژه در زمینه استفاده معقول و برابر از منابع آبی و حقوق کشورهای ساحلی تأثیرات قابلتوجهی بر توسعه حقوق بینالملل آبراهههای بینالمللی داشتهاند. این مقررات بر اساس اصولی مانند جلوگیری از آلودگی، حفظ محیطزیست، و توسعه همکاریهای بینالمللی در مدیریت منابع آبی مشترک تنظیم شدهاند. با این حال، چالشهایی همچنان وجود دارد که از جمله آنها میتوان به تضاد منافع میان کشورهای ساحلی، مشکلات در اجرای توافقات و نیاز به بازنگری در قوانین با توجه به تغییرات اقلیمی اشاره کرد. نتیجهگیری:نتایج این تحقیق نشان میدهند که برای مدیریت مؤثر و پایدار منابع آبی بینالمللی، همکاری نزدیک میان کشورهای ساحلی و ایجاد نهادهای مشترک در مدیریت آبراههها ضروری است. در این راستا، قوانین جدید و بهروز شده میبایست بهطور مؤثری نیازهای زیستمحیطی و اجتماعی را تأمین کنند. پیشنهادات این تحقیق به بررسی راهکارهایی برای بهبود همکاریهای بینالمللی، تدوین موافقتنامههای جدید و شفافسازی قوانین و تعهدات میان کشورها میپردازد. همچنین، تأکید بر توسعه حقوق آبراهههای بینالمللی با نگاه به مسائل زیستمحیطی و انسانی بهعنوان اولویتهای کلیدی این مقاله مطرح میشود.